ترجمهٔ بوطیقای ارسطو و تأثیر سپهر فرهنگ بر آن
- منتشر شده در 3 نوامبر 2023 |
بوطیقا (فن شعر)، اثر ارسطو، سهم زیادی در تثبیت مفهوم کلیدی میمسیس در فرهنگ اسلامی داشت. اما تفاوتهای فرهنگیاجتماعی و این حقیقت که متن یونانی به واسطۀ سریانی و به شیوهای جستهگریخته به مسلمانان رسید، موجب شد که ویراست عربی بوطیقا تفاوتهای شایان توجهی با اصل داشته باشد. درنتیجه، آنان از بوطیقا درسهای عمیقی را که اروپاییانِ عصر رنسانس از آن در زمینۀ زیباییشناسی و نظریۀ هنر آموختند برنگرفتند. ترجمههای عربی بوطیقا (فن شعر) با تقلیل محتوای آن به شعر و حذف هر مطلب دیگری مربوط به تراژدی (و کمدی) آغاز شد. این شیوۀ کاستن از محتوای بوطیقا ناشی از بیخبری فرهنگ عربیاسلامیِ آن روزگار از فرهنگ یونانی بود و، از آن مهمتر، از بیاعتنایی عالمان مسلمان به هنرهای نمایشی، که در آن زمان، در حیات فرهنگی مسلمانان حضور بارزی نداشتند، نشئت میگرفت. همچنین باید به خاطر داشت که شروح بوطیقا در پی آن بودند که مطالبِ آن را با تفکر اسلامی سنتی سازش دهند، نه آنکه فرهنگ هلنی را از منظری ادبشناختی بررسی کنند. در نوشتار حاضر، کوشش شده است تا با مرور مختصر نقش فرهنگ عربیاسلامی در دگرگونگی مفاهیم در نخستین ترجمههای عربی بوطیقای ارسطو، به تأثیرهای احتمالی این دگرگونگی در تلقی عالمان مسلمان از هنر اشاره شود.
دیدگاهتان را بنویسید