ادبیات داستانیِ منثور، در تعریف غربی آن، در ایران پدیدۀ نوظهوری است و قدمت آن به قرن بیستم بازمی‌گردد. اولین مجموعهٔ داستان کوتاهِ جمال‌زاده، با عنوان یکی بود و یکی نبود که کاملاً متأثر از غرب بود، در ۱۳۰۰ش/۱۹۲۱م در برلین منتشر شد. پیشگامانِ نثر مدرن فارسی، مانند علوی و هدایت، در زمرۀ روشنفکرانی بودند که در غرب تحصیل کرده بودند، افرادی که از آشوب‌های اجتماعی‌سیاسی که کشورشان را فلج کرده بود آگاه بودند. به علت فعالیت‌های سیاسی، برخی از آنها برای مدتی زندانی شدند و حاکمان مستبد به اَشکال مختلف مانع انتشار آثارشان شدند؛ ازاین‌رو به تمثیل، طنز و نماد روی آوردند که در فرهنگ استبدادزدۀ ایرانی، پدیده‌ای آشناست. در سال‌های اخیر شاهد پیدایش ادبیات داستانی (هم رمان و هم داستان کوتاه) براساس نواحی مختلف جغرافیایی ایران و تلاش برای بقای آن بوده‌ایم. ناگفته پیداست بازگردان اصطلاح‌های این نوع ادبیات داستانی به زبان و فرهنگی دیگر کاری بسیار دشوار است.