نقد ترجمه؛ وفا به وعده نکرد از هزار یک آری …

  • فرهنگ توصیفی فلسفهٔ علم
  • نوشتهٔ استاتیس سیلوس
  • ترجمهٔ موسی اکرمی
  • نشر هرمس

 

سیلوس (زادۀ ۱۹۶۵)، استاد فلسفۀ علم در دانشگاه آتِن است و انتشارات دانشگاه ادینبرا، که تاکنون شماری از این فرهنگ‏‌های توصیفی را در زمینه‌‏های مختلف عرضه کرده، این فرهنگ را با عنوان اصلی «Philosophy of Science A-Z» در ۲۰۰۷ منتشر کرده است. این کتاب، به‌ گفتۀ نویسنده‌‏اش، «کوششی است در ارائۀ رهنمودی به همۀ کسانی که می‏‌خواهند با برخی اندیشه‏‌های عمده در فلسفۀ علم آشنا شوند» (مقدمۀ انگلیسی، ص۱۰)، هرچند که «بنا نیست که این فرهنگ یکسره جای مطالعۀ جدی کتاب‌‏ها و مقالات را بگیرد» (همان‏‌جا). مترجم فارسی کتاب که خود استاد پیش‏‌کسوت رشتۀ فلسفۀ علم در دانشگاه آزاد است هدف خود را از ترجمۀ این اثر آن دانسته که دانشجویان و «دیگر دل‏‌بستگانی که چیرگی درخوری بر زبان انگلیسی ندارند متن‏‌های نسبتاً استانده‌‏ای را … همراه با معادل‏‌های پارسی نسبتاً استانده … در اختیار داشته باشند» (مقدمۀ مترجم، ص۱۰). سپس مترجمِ محترم در مقدمه‏‌اش بر ترجمه نکته‏‌هایی را دربارۀ شیوۀ کار خود یک‏‌به‌‏یک برشمرده و در ضمن آن نکته‌‏ها، وعده‌‏هایی دربارۀ ترجمه‏‌اش به خوانندگان داده است. اما صد افسوس که شماری از این وعده‏‌ها کمتر رنگ تحقق به خود گرفته‏‏‌اند چندان‏‌که به نظر می‌‏رسد ترجمۀ فارسی هنوز با هدف والای ارائۀ متن و معادل‏‌های فارسی «استانده» فاصله داشته باشد. در آنچه پس‌از این می‌‏آید خواهم کوشید شواهد صدق این ادعا را برشمارم (در ترتیب ذکر وعده‌‏های مترجم از ترتیبی که در مقدمۀ او بر کتاب آمده است پیروی نکرده‌‏ام).


بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *