همهٔ ترجمه‌شناسان قبول دارند که ترجمهٔ شعر مشکل‌ترین ترجمه‌هاست. علت اصلی آن استعاری و عاطفی و به‌طور کلی مجازی بودن زبان شعر است. راهی که ادوارد فیتز جرالد در ترجمهٔ رباعیات خیام رفته این بوده که قالب شاعرانه‌ای در شعر انگلیسی انتخاب کرده و مفاهیم خیامی را در آن ریخته است. ترجمهٔ او مسلماً ترجمهٔ لفظی دقیقی نیست. اما خواندن آن برای انگلیسی‌زبان لذت‌بخش بوده است. به عبارت دیگر، فیتز جرالد برداشت خود از خیام را در زبانی شاعرانه به انگلیسی‌زبان‌ها عرضه کرده است. به‌راحتی می‌توان نشان داد که تعبیراتی در ترجمهٔ فیتز جرالد آمده که در شعر خیام نیست، و برعکس. اما اگر فیتز جرالد خیام را نه آزاد بلکه تحت‌اللفظی ترجمه می‌کرد چه می‌شد؟ مسلماً مورد توجه خوانندگان انگلیسی‌زبان قرار نمی‌گرفت، زیرا هم خواندنش سخت بود و هم لذت کمتری به خواننده می‌داد. البته، به‌جرئت می‌توان گفت که اگر خوانندهٔ انگلیسی حوصله به خرج می‌داد، با خواندن چنین ترجمه‌ای بهتر می‌توانست به تعبیرات و استعارات خیام پی ببرد. ضمناً، چنانچه این فرد انگلیسی‌زبان دانشجوی ادبیات فارسی در ایران یا هرجای دیگر می‌بود، ازطریق مقابلهٔ این ترجمهٔ تحت‌اللفظی با رباعیات خیام، می‌توانست شعر خیام را به زبان فارسی بخواند و بفهمد و تعبیرات را در سطح خُرد، دریابد. البته، شعر را معمولاً این‌گونه نمی‌خوانند.