استفاده از ادب فارسی در ترجمهٔ ادبی؛ ترجمۀ منوچهر بدیعی از بازار خودفروشی

ترجمۀ منوچهر بدیعی از رُمان Vanity Fair که با عنوان شاعرانه و حافظانۀ «بازار خودفروشی»، در ۱۳۶۸ به چاپ رسیده است، یکی از دقیق‌ترین و زیباترین ترجمه‌های رُمان‌های انگلیسی به زبان فارسی است. این ترجمه، از زمان نشر تاکنون، هم استقبال خوانندگان آثار ادبی را در بر داشته، و هم توجه منتقدان و مترجمان را به خود جلب کرده است. برای نمونه، در نخستین شمارۀ فصلنامۀ مترجم که در بهار ۱۳۷۰ منتشر شده است، «صالح حسینی»، در مقاله‌ای با عنوان «تولدی تازه در ترجمۀ رُمان» به ستایش این ترجمه پرداخته و پس‌از مقایسۀ متن اصلی با بخش‌هایی از ترجمه که به‌تصادف انتخاب شده‌اند، آن را «دست‌کم در عرصۀ ترجمۀ رُمان‌های انگلیسی، تولدی تازه» می‌داند. در نوشتار پیش‌رو، نمونه‌هایی از متن اصلی رُمان و ترجمۀ منوچهر بدیعی را نقل می‌کنم تا ببینیم برابرنهادهای ادبی مترجم محترم که از گنجینۀ پُربهای ادبیات کهن و معاصر فارسی گرفته شده تا چه حد در متن فارسی‌ «خوش نشسته»‌اند. قبل‌از ذکر نمونه‌ها لازم است به این نکته‌ٔ بدیهی اشاره کنم که انتقال تعبیری وابسته به یک زبان یا فرهنگ به زبان و فرهنگی دیگر باید در کمال احتیاط صورت بگیرد، چون این انتقال اگر خوش ننشیند نقض غرض خواهد بود و انتقال وقتی خوش می‌‌نشیند که خواننده وجود آن را در متن بپذیرد و به‌اصطلاح پس نزند. و این امر هم تا حدی نسبی است و به ذوق خواننده بستگی دارد. بنده در برخی موارد، چنان‌که استدلال کرده‌ام، با انتخاب‌های مترجم محترم موافق نیستم، ولی در مجموع انتخاب این تعبیرات بیانگر آشنایی مترجم با ادب فارسی و میل او به استفاده از این ذخایر واژگانی در عرصهٔ ترجمه است، ضمن اینکه این تعبیرات در رُمانی امروزی به کار گرفته نشده است، بلکه در رُمانی کلاسیک به‌ کار رفته که تا حدی استفاده از آن‌ها را موجه می‌کند.


بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *