افزودن مطلبی به متن اصلی یا کاستن چیزی از آن ازجمله مسائل مهم ترجمه است. برخی کاملاً با آن مخالف‌اند، برخی در آن به راه افراط می‌روند، عده‌ای سردرگم‌اند و نمی‌دانند چه باید کرد. در این گفتار، به بحث دربارۀ افزایش و کاهش رَوا و ناروا و بایدها و نبایدهای مربوطه پرداخته‌ام.

افزایش: مترجم گاه براساس بافت کلام و ضرورت‌های زبانی چیزی به متن ترجمه‌ می‌افزاید. این افزایش همیشه دلبخواهی و ذوقی نیست، بلکه اقتضای انتقال درست و کامل معنی است. در مثال زیر، مترجم بنابر ضرورت انتقال طنز نویسنده، «هم که» را به ترجمه افزوده:

Nearly all our best men are dead! Carlyle, Tennyson, Browning, George Elliot! — I’m not feeling very well myself

تقریباً همۀ نوابغ ادبی ما از دنیا رفته‌اند: کارلایل، تنیسون، براونینگ و جورج الیوت! من هم که چندان حال خوشی ندارم! (رضی هیرمندی، ۱۳۸۴: ۲۷)