مقدمه

بی‌تردید دیک دیویس (ت. ۱۹۴۵) یکی از موفّق‌ترین مترجمانِ شعر کلاسیک پارسی به انگلیسی در روزگار ماست. ترجمه‌های متعدّد او از شعر کلاسیک پارسی ــ که سیاهۀ آن‌ها در ادامه خواهد آمد ــ به شعر تندرست و مستحکم انگلیسی تحسین همگان، خاص و عام، را برانگیخته است. تنها ترجمۀ شاعرانه و استادانۀ منطق‌الطّیر عطّار نیشابوری یا ویس و رامین فخرالدّین اسعد گرگانی، که دیویس به نیکی از عهدۀ آن‌ها برآمده، کافی است تا مترجمی را جاودانه کند چه رسد به ترجمۀ شاهنامه، اثر سترگ و شگرف فردوسیِ بی‌قرین. در نوشتار دیگری، البته به‌اختصار، ترجمه‌های دیویس را معرّفی کرده‌ام که در اینجا نیازی به تکرار آن نیست. غرضِ جستار حاضر بررسی آراء دیک دیویس در باب ترجمۀ شعر کلاسیک پارسی است. برای نیل بدین مقصود، تمامی سخنرانی‌ها، مقاله‌ها، مصاحبه‌ها، و مقدّمه‌های دیویس بر ترجمه‌هایش را بررسیده‌ام، و کوشیده‌ام آراء او را نظامند کنم باشد که به کار مترجمانِ نوسفر آید و احیاناً گره از کارِ فروبستۀ آنان بگشاید. پیش‌از آنکه به سروقتِ مبحث اصلی برویم، خوش‌تر آن است که اجمالاً با زندگینامۀ او آشنا شویم.