علی خزاعی‌فر: اگر به کار مترجمی اطمینان نباشد و ترجمه‌اش هم با اصل مطابقت داده نشود در این‌ صورت ناشر یا خواننده چطور می‌تواند از صحت ترجمه‌ای اطمینان پیدا کند؟

عبدالحسین آذرنگ: گمان نکنم به‌ هیچ ترجمه‌ای بتوان اطمینان کامل کرد، حتی اگر مترجم بسیار چیره‌دست و از هر حیث قابل‌ اعتماد باشد. با مقابلۀ ترجمه با متن اصلی و نگاهی دیگر به آن از چشمی دیگر می‌توان به اطمینان کامل نزدیک شد. درجۀ دقت و میزان صرف وقت در مقابلۀ ترجمه‌ها با متن آن‌ها در آثار و در ترجمۀ مترجمان مختلف فرق می‌کند. ممکن است ترجمه‌ویرا (ویراستار ترجمه)‌ای با مقابله‌ای سریع به این نتیجه برسد که ترجمه افتادگی ندارد. بندها و سایر تقسیم‌بندی‌ها مطابق اصل است، بدون آنکه با زبان و سایر ویژگی‌های ترجمه کاری داشته باشد. تجربۀ مکرر و سالیان نشان داده است یک چشم دیگر، جز چشم مترجم، اگر ترجمه را نبیند، شک‌وشبهه باقی می‌ماند. با مترجمانی آشنا هستیم که خودشان علاقه‌مندند، و بعضی از آن‌ها حتی مُصِر هم هستد، که یک چشم دیگر ترجمه‌شان را ببیند تا مبادا سهوی، خطایی سر‌ زده باشد. اگر ترجمۀ خوبی را ترجمه‌دان کاردانی با اصل مطابقت دهد و تأیید کند که ترجمه مطابق اصل است، حس اعتماد به خواننده منتقل می‌شود. اما با این اعتماد هم ماجرا خاتمه نمی‌یابد، زیرا این پرسش‌ها، به‌ویژه دربارۀ آثار ادبی، و نیز آثاری که دقت‌های مفهومی و اصطلاحی در آن‌ها در مراتب بالاتری قرار می‌گیرد، هنوز در میان است: مترجم چگونه از پس متن برآمده؟ زبان مقصد چگونه پرورانده شده؟ لحن ترجمه تا چه اندازه به لحن اصل اثر نزدیک است، دقت‌های واژگانی و اصطلاحی، یا ضبط نام‌ها، بر چه مبنایی بوده است؟ و پرسش‌های دیگری ازاین‌دست. مقایسۀ ترجمه‌های دقیق و توجه به این جنبه‌ها و جنبه‌های مشابه ازجمله بحث‌های فنّی در این‌باره است. اجازه بدهید مثالی عرض کنم.