جلال‌الدّین محمّد بلخی (۶۰۴- ۶۷۲) مشهور به مولانا یا مولوی به فارسی و رومی به انگیسی، شاعر و از مشایخِ صوفیه است که در بلخ، واقع در تاجیکستان[۱] کنونی، به دنیا آمد و در قونیه ــ که در ترکیهٔ امروزی قرار دارد ــ درگذشت. آثار اصلی او عبارت‌اند از دیوان غزلیّات شمس و مثنوی معنوی (ازاین‌پس مثنوی)، که هر دو به فارسی سروده شده‌اند. اوّلی، مجموعه‌ای از غزلیّات، بالغ بر ۲۶۰۰۰ بیت است؛ دوّمی، شاهکار او، مشتمل بر شش دفتر حجیم است. مولوی بعداز مرگ پدرش در سال ۶۲۸ هجری تربیت و ارشاد صوفیان را بر‌ عهده گرفت و پس‌از ملاقات با شمس تبریزیِ اسرارآمیز در سال ۶۴۲ هجری به سرایش شعر روی آورد. آثار او در زمرۀ شاهکارهای ادب کلاسیک پارسی است؛ چنان‌که مثنوی را «قرآنی به زبان پهلوی» دانسته‌اند. طی قرون نوزده و بیست مترجمانِ بسیاری آثار مولوی را به زبان‌های اروپایی ترجمه کردند، امّا با انتشار ترجمه‌های انگلیسی کلمن بارکس (۱۹۳۷-) در دهۀ ۱۹۸۰ بود که شعر مولوی در غرب، خاصّه در آمریکا، به شهرت چشمگیری رسید.

[۱]  در متن اصلی تاجیکستان آمده اما افغانستان درست است.م