گفتگو با دکتر حسین پاینده

  • به قلم دکتر حسین پاینده/ علی خزاعی فر
  • منتشر شده در 24 نوامبر 2015 |
  • دسته بندی موضوعی: گفتگو با مترجمان

خزاعی فر: جناب آقای پاینده، در آغاز گفتگو کمی از دوران دانشجویی خودتان بگویید؟ شما در دانشگاه علامه طباطبایی درس خواندید و حالا در همین دانشگاه درس می دهید. اگر بخواهید نسل خودتان را با نسل دانشجویان امروزی مقایسه کنید، چه تغییرات محسوسی در روحیه و افکار دانشجویان امروز احساس می کنید؟ آرمانهای تحصیلی و شوق یادگیری دانشجویان چه تغییراتی کرده است؟ آیا شرایط آموزشی بهبود یافته است؟ آیا علوم انسانی ارتقا یافته است؟ آیا نسل امروزی شوق بیشتری برای انتخاب رشته های علوم انسانی نشان می دهد؟


۱۶ دیدگاه

  • علیرضا خان جان : آقای دکتر خزاعی فر، از گفتگوی شما یا آقای دکتر پاینده لذت بردم و نکته ها اموختم. هر دو خسته نباشید.
  • فرهاد م. : استاد پاینده جداً از مصاحبتون متشکرم. حرف دل من و امثال من را زدید که عمرمون رو سر کلاسهای مترجمی گذاشتیم. من کارشناسی ارشدم را در همین رشته مترجمی گرفتم اما وقتی شروع به کار کردم فهمیدم که اصلا چیزهایی که توی دانشگاه به من یاد دادند به کارم نمی یاد. همه کلاسهای ما تئوری بود. من عملا از کار خودم ترجمه را یاد گرفتم و خدا را شکر حالا هم در همین رشته که از جان دل دوستش دارم کار می کنم. کاش این استادای محترم خودشون آستین بالا میزدن و ترجمه میکردن تا درک بهتری از ترجمه داشته باشن.
  • سمانه فرهادی : جناب آقایان دکتر پاینده و خزاعی فر عزیز سلام و درود فراوان. گفتگوی خواندنی تان را خواندم و بسیار لذت بردم. به خصوص از ابتدای آن که دربارۀ تفاوت نسل گذشته و حال بود. شاید دلیل دیگر ی که نسل امروز را فاقد فضیلت های گذشتگان می دانیم این باشد که به قول دکتر اسلامی ندوشن گذشته همیشه زیباتر و پسندیده تر از آنچه بوده جلوه می کند. مورد دیگر آنکه، به نظرم مجلۀ مترجم و جناب دکتر خزاعی فر با این مصاحبه نشان داده اند که راه صحیح آموزش ترجمه باید چگونه و توسط چه کسانی صورت پذیرد. پاینده باشید.
  • مریم : با سلام خدمت جناب آقای دکتر خزاعی فر. می خواستم به خاطر طرح این پرسش ها از شما تشکر کنم. این مصاحبه برای من مثل یک متن درسی است و از خواندنش نکته ها آموختم. بسیاری از مصاحبه ها بیشتر جنبهٔ تعریف و تمجید دارد ولی در این گفتگو مسایلی واقعی رشتهٔ مترجمی مطرح شده اند. از پاسخ های صریح جناب آقای دکتر پاینده هم صمیمانه تشکر می‌کنم . من به ویژه با این دیدگاه ایشان موافقم که تدریس هر علمی فقط زمانی ثمر می بخشد که مدرسان خودشان در آن زمینه کار عملی کرده باشند. چرا نباید استاد ترجمه خودش مترجم باشد؟ اگر عنوان «مترجم» اینقدر دون شأن استادان رشتهٔ مترجمی است بهتر است این استادان دست از تدریس ترجمه بردارند چون تدریس نظریه های ترجمه بدون انجام دادن ترجمه مصداق آن شعر حافظ است که واعظان بر منبر حرفهای چنین و چنان می زنند اما در خلوت، خودشان هم به حرفهایشان عمل نمی کنند، یا شاید باید در این مورد بگوییم نمی توانند عمل کنند. با تشکر.
  • عباس اسفرجانی : آفرین بر مترجم که مجالی داد برای مطرح شدن حرف های ناگفته. هم از مصاحبه کننده باید ممنون بود به خاطر این شجاعت که این پرسشها را مطرح کرد و هم از مصاحبه شونده به خاطر پاسخهایش.
  • سپیده محمدی : از آقای دکتر خزاعی سوالی دارم که متشکر می شوم در صورت امکان جواب بدهند. شما بین دو نوع غلط در ترجمه تمایز قایل شده اید. یکی غلط تفسیری (درک نادرست از متن) یکی هم غلط دستوری (درک نادرست از روابط گرامری اجزای جمله) سوال من این است که آیا این دو در واقع یکی نیستند؟ یعنی آیا وقتی مترجم برداشت نادرستی از متن دارد این برداشت نمی تواند ناشی از نسلط نداشتن او به دستور زبان مبدا باشد؟ با تشکر از توجه شما و مصاحبه خوبی که منتشر کردید.
  • مهران : آقای دکتر پاینده عزیز هر آنچه گفته‌اید درست است. برنامهٔ فعلی رشتهٔ مترجمی برای تربیت مترجم تنظیم نشده، بلکه برای دریافت حق‌الزحمه‌ٔ راهنمایی و مشاوره‌ٔ استادان عزیز تنظبم شده است. وگرنه من به عنوان دانشجوی همین رشته دوست دارم همان سئوالی را که شما پرسیده‌اید با صدای رسا از استادان ترجمه بپرسم: استادان گرانقدر، ترجمه‌تان کجاست؟ اگر هم مترجم نیستید و ترجمه نمی‌کنید، دیگر ادعای استادی ترجمه را با کدام پشتوانهٔ علمی مطرح می‌کنید؟
  • هدایت علوی تبار : همانطور که آقای دکتر پاینده به درستی توضیح دادند ترجمه به معنای گشودن دریچه ای رو به جهان اندیشه است. متاسفانه برخی افراد ناآگاه تصور می کنند که ترجمه ابزاری برای تهاجم فرهنگی است. این تفکر که همچنان در میان برخی از مسئولان فرهنگی دیده می شود باعث شده است تا در دانشگاه ها به ترجمه اهمیت لازم داده نشود و ترجمه نقش بسیار اندکی در ترفیع و ارتقای اساتید داشته باشد. به همین دلیل اساتید انگیزه کافی برای ترجمه مستقیم و کامل متون ندارند و همانطور که در مصاحبه گفته شد برخی از آنان با مونتاژ کردن متونی که خود یا دانشجویانشان ترجمه کرده اند مقاله یا کتاب تالیفی می نویسند در حالی که این تالیف در واقع همان ترجمه است منتها از چند کتاب. متاسفانه مسئولان هم که فقط تالیف را معیار تولید علم می دانند دلشان خوش است که اساتید در دانشگاه ها مشغول تولید علم هستند! این چیزی جز خودفریبی نیست.
  • امضا محفوظ : آقای دکتر پاینده، از دفاع جانانه شما از رشته ترجمه متشکرم. شما به دیدگاهی شک آمیز درباره ترجمه اشاره کرده اید. واقعیت این است که در بازنگری رشته های علوم انسانی، رشته مترجمی (هم مترجمی زبان انگلیسی و هم مترجمی زبان فرانسه) یکی از قربانیان همین شک است. مسولان وزارت علوم تصور می کنند ما اعضای هیات علمی گروه های ترجمه با آموزش ترجمه مبادرت به نوعی «خیانت» می‌کنیم، در حالیکه استادان سایر رشته ها که دانشجویانشان را به «تالیف» ترغیب می کنند، همه وطن پرست هستند. شما به خوبی توضیح داده اید که ترجمه یعنی تعامل بین ملت ها و من می خواهم اضافه کنم که اگر رشته ترجمه در دانشگاه ها تضعیف شود، نهایتا همین تعامل تضعیف می شود و کشور ما در جامعه جهانی منزوی می ماند. بار دیگر از این که شجاعانه مسولان وزارت علوم را در پایان مصاحبه تان مورد خطاب قرار دادید و جانانه از ترجمه و رشته ترجمه دفاع کردید از شما سپاسگزاری می کنم. کاش همکاران ما در گروه های ترجمه این رفتار شما را سرلوحه فعالیت هایشان قرار بدهند. امیدوارم عمرتان همچون نامتان پاینده باشد.
  • مریم : مصاحبه خوبی بود. به نظر من خواندنی ترین قسمتش مربوط به نقد ترجمه بود. در میان همه درسهای رشته مترجمی زبان، نقد ترجمه اهمیت خیلی زیادی دارد چون دانشجویان را با قواعد ارزیابی ترجمه درست از ترجمه نادرست آشنا می کند. اما متاسفانه شاهد این هستیم که این درس را کسانی ارایه می دهند که خودشان تا به حال هیچوقت ترجمه ای منتشر نکرده اند و هیچوقت هم در نقد ترجمه ای مقاله ننوشته اند. مشکل اینجاست که به قول دکتر پاینده، این استادان دستور پخت غذا می دهند بدون اینکه خودشان آشپز باشند. اگر دانشجویان مترجمی همین یک کار (نقد ترجمه) را از اهل فن (یعنی استادانی که خود مترجم باشند) بیاموزند، امکان اشتغالشان در مطبوعات بعد از اتمام دوره تحصیلی خیلی بیشتر می شود.
  • سهیلا مرادیان : تقدیم به دکتر پاینده: لب به سخن گشودی و کلامت پرواز کبوتر بود، نسیم جنگل‌های سبز را آوردی و آواز خوش پرندگان خوش‌الوان را. همچو نکونامت پاینده باشی که «مرد نکو نام نمیرد هرگز»، مردگان آنند که نامشان به نیکی نبرند.
  • خسرو پوراحمدیان : عالی بود. دستتان درد نکند. آرزو داریم مترجمی و کلا ترجمه به مرور زمان به موضوع مهمی در دانشگاه های ما تبدیل شود.
  • فرشید : امیدوارم استادهای ترجمه هم همینقدر با شور و حرارت از ترجمه دفاع کنن. متأسفانه سر کلاس که هی توی دل ما را خالی می کنند.
  • صبا احمدیان : ممنون دکتر پاینده. مصاحبه ی خیلی خواندنی ای بود.
  • محسن سلیمانی : مصاحبه دکتر پاینده مثل همیشه پرمحتوا و بسیار خواندنی و آموختنی بود. ار ایشان تشکر می کنم .
  • فرشاد میو ه چیان : سلام عرض ادب. با تشکر قبلی از دست اندرکاران نشریه وزین مترجم در انتشار مطالب و گزارش های مفید و ارزشمند، نیز آرزوی سلامتی و توفیقات شما عزیزان. از اخبار و مطالب کاربردی شما استفاده کردم .متشکرم .ارادتمند .فرشاد میو ه چیان.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *