گریز از دخمهٔ نحوی؛ نگاهی به نظریۀ امبرتو اکو دربارۀ ترجمه

امبرتو اکو، نویسنده، نشانه‌شناس، و مترجم ایتالیایی علاوه‌بر اینکه رمان‌نویس شناخته‌شده‎ای در سطح جهان است، نظریه‌پرداز برجسته‌ای در حوزۀ زبان، نشانه‌شناسی و ترجمه نیز به حساب می‌آید. نگاه او به ترجمه ترکیبی از تجربۀ عملی و مبانی نظری است و همین باعث شده که دیدگاهش هم برای مترجمان و هم برای نظریه‌پردازان دانشگاهی اهمیت پیدا کند.

دلایل علاقه‌ اکو به ترجمه را می‌توان در سه محور توضیح داد:

  1. تجربهٔ شخصی و حرفه‌ای: اکو ترجمهٔ بخش قابل‌توجهی از آثار خود،چه داستانی و چه غیرداستانی، را به زبان‌های دیگر دیده و بارها با مترجمانش همکاری نزدیک داشته است. برای او، ترجمه صرفاً «انتقال متن» نیست، بلکه شکلی از بازآفرینی خلاقانه است که در آن معنا، سبک و بافت فرهنگی دوباره متولد می‌شوند.
  2. پشتوانهٔ نشانه‌شناختی: در مقام نشانه‌شناس، اکو معتقد است که هر متن شبکه‌ای از نشانه‌ها و رمزگان فرهنگی است. ترجمه، از نگاه او، فرایند «تطبیق یک شبکه نشانه‌ای در بافتی دیگر» است، نه صرفاً جایگزینی کلمه با کلمه. این نگاه باعث می‌شود ترجمه برای او به یک آزمایشگاه زندهٔ معناشناسی تبدیل شود.
  3. علاقه به گفت‌وگوی بین‌فرهنگی: اکو می‌گوید جهان امروز برای درک متقابل فرهنگ‌ها نیازمند ترجمه است. او ترجمه را ابزاری برای برقراری دیالوگ میان فرهنگ‌ها می‌داند؛ ابزاری که می‌تواند سوءتفاهم‌ها را کاهش دهد و آگاهی متقابل را افزایش دهد.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *