میرزا رحیم‌خان حکیم‌الممالک مترجم زبان انگلیسی دارالترجمهٔ ناصری حدود ۱۴۵ سال پیش بخشی از کتاب طرحی کلی از تاریخ ایران (۱۸۷۴م) اثر کلمنتس مارکام نویسنده و جغرافی‌دان انگلیسی را که مربوط به سلسلهٔ قاجار است ترجمه می‌کند. در این مقاله تغییراتی را که میرزا رحیم در ترجمهٔ خود ایجاد کرده بررسی می‌کنیم و نشان می‌دهیم، علی‌رغم عواقب سرپیچی از دستورات شاه، مترجم چگونه توانسته است تحت لوای ترجمه، پنهانی از حکومت انتقاد کند.