همچون شماره‌های قبل، در این شماره هم به بررسی شیوة ترجمة مقوله‌ای نحوی پرداخته‌ایم. این بار اسم مصدر را انتخاب کرده‌ایم. البته قرار نیست انواع اسم مصدر را بحث کنیم چون ترجمة اسم مصدر در فارسی بیشتر در مواردی چالش‌برانگیز می‌شود که اسم مصدر دارای فاعل باشد. در این مقاله، پس از ارائة بحثی کوتاه دربارة اسم مصدر در انگلیسی و فارسی، به بررسی نمونه‌هایی از ترجمة اسم مصدر دارای فاعل در دو ترجمة غیرادبی پرداخته‌ایم تا ببینم مترجمان حرفه­ای چه الگویی در ترجمة اسم مصدر به‌کار گرفته‌اند. نمونه‌های مورد بررسی از دو کتاب تاریخ فلسفه غرب و تاریخ فلسفه با ترجمة نجف دریابندری و بها‌ءالدین خرمشاهی انتخاب شده‌اند.

1. اسم مصدر در انگلیسی

در زبان انگلیسی به صورتی از فعل که با ing همراه است و در جایگاه اسم می‌نشیند اسم مصدر می‌گویند. اسم مصدر در انگلیسی، همچون همتای خود در فارسی، بر عمل تأکید دارد تا بر عامل. به دو جملة زیر دقت کنید:

1. They bundle products together, which often results in higher consumer costs.
2. Bundling products together often results in higher consumer costs.

در جملة دوم، در مقایسه با جملة اول، تأکید بر عمل است تا بر عامل. بنابراین یک کارکرد اصلی اسم مصدر، مخصوصاً وقتی که در جایگاه آغازین جمله قرار می‌گیرد، تأکید بر عمل است. موضوع اسم مصدر در ترجمه از آن جهت مهم است که تأکید در بسیاری از موارد یک عنصر معنایی به‌حساب می‌آید و لذا بی‌توجهی به تأکید در ترجمه ممکن است به تغییر معنایی بیانجامد. البته اسم مصدر، از منظری گفتمانی، کارکردهای دیگری هم دارد. نویسنده ممکن است کاملاً آگاهانه و هدفمند، با استفاده از صورت مصدری اسم به عملی اشاره کند بدون آنکه عامل عمل را ذکر کند. در این مقاله به‌طور‌کلی به بحث دربارة کارکرد کلامی اسم‌مصدر نمی‌پردازیم و فقط از منظری نحوی شیوه‌های مختلف ترجمة آن را بحث می‌کنیم.