در بخش نخست مقاله حاضر، بعد از بیان مشکلات کلی در بررسی ترجمه و مطالعات ترجمه در ایران، خلاصه ای از روایت غالب درباره نقش ترجمه در تاریخ ادبیات نوين فارسی ارائه شد. براساس این روایت، ترجمه نه تنها نقشی سازنده در تحولات ادبی و فرایندهای اجتماعی و سیاسی داشته، بلکه در مواردی عامل محرک اصلی نیز شمرده شده است. در این بخش، نویسنده ضمن اشاره به ایرادات بنیادین این روایت، به برخی مسایل اجتماعی در ارتباط با ترجمه اشاره و نیاز به بازسنجی نقش ترجمه در تاریخ ادبیات ایران را مطرح می کند.