مترجمان به دو طریق رسالت فرهنگی خود را به انجام می‌رسانند؛ با ترجمۀ آثار منفرد و با ترجمۀ نظام‌مند یک سلسله آثار خاص که هدف آنها معرفی گفتمان‌های جدید یا تغییر گفتمان باشد. بدیهی است این طریق دوم مؤثرتر است و به تحولات فرهنگی می‌انجامد، و درست به‌همین‌دلیل است که مقاومت بیشتری در برابر آن صورت می‌گیرد.

ترجمه در شکل دوم آن طبعاً از توان فرد مترجم خارج می‌شود و به رسالت ناشران، و طبعاً ناشران بخش خصوصی، تبدیل می‌شود، چون بخش دولتی، به‌رغم اینکه استطاعت لازم را دارد همت و اعتقاد به تحولات فرهنگی زیربنایی را ندارد. در تاریخ نشر ایران همیشه بوده‌اند ناشرانی، ولو اندک، که هدف خود را دقیقاً تعریف کرده و، به‌رغم مشکلات مالی و ممیزی، به آن هدف پایبند بوده‌اند و مجموعه‌هایی ارزشمند و اثرگذار ترجمه کرده‌اند.