در دورۀ تسلطِ [زبان] فرانسه، اولین متون ترجمه‌شده از انگلیسی به فارسی معاهده‌ها و مناسباتِ دیپلماتیک بود. در دهه‌های آغازین قرن نوزده ایرانیانِ انگشت‌شماری می‌توانستند چنین ترجمه‌‌هایی را بفهمند، اکثرِ همان اقلیت انگشت‌شمار نیز تجربۀ زندگی در هندوستان و کار در کمپانی هند شرقی را داشتند. یک نمونه از این افراد جعفرخان نواب (و.۱۲۳۴/ ۱۸۱۹) است که بعداز آموزش نظامی در هند به ایران بازگشت و در شیراز اقامت گزید. وی در شیراز صاحب خانواده‌‌ای شد که به نوابِ هندی معروف شدند. مردان این خاندان برای چندین نسل مترجم، کارمند سفارتخانه، و کارگزار کنسولگری بریتانیا بودند. مترجمانِ دیگر، ارمنی‌‌ها و آسوری‌‌هایی بودند که پس‌از عزیمت به شامات به‌عنوان دراگومان (تصحیف ترجمان «دیلماج، مترجم») خدمت کرده بودند. ازجملۀ آن‌ها مسیو جبرئیل‌نامی بود که حسین‌خان آجودان‌باشی را در مأموریت دیپلماتیکش به اروپا در ۱۲۵۵/ ۱۸۳۹ همراهی کرد. همتایِ جبرئیل در انگلستان میرزا ابراهیم شیرازی (و.۱۲۷۳/ ۱۸۶۷)، استاد فارسی و عربی در مدرسۀ فنی‌حرفه‌‌ای کمپانی هند شرقی در هیلی‌بوری بود؛ او در ابتدا به درخواست مبلّغِ مذهبی آنگلیکان، پدر روحانی جوزف ولف ــ که در ۱۲۴۰/ ۱۸۲۵ از ایران دیدن کرده بود ــ به انگلستان رفته بود. میرزا ابراهیم مترجمِ معتمد وزارت امور خارجهٔ بریتانیا بود.