دیلماجی در قاب؛ گفتار-جستاری در باب ترجمهٔ فیلم و فیلمنامه
- منتشر شده در 16 جولای 2020 |
فیلمنامه رکن مهم سینما است و البته ترجمهٔ آن بهدلیل جهانگیری هنر هفتم در روزگار ما یک اضطرار. درست است که روند تاریخ، سینما را متولد کرد اما اکنون سینما خود خالق بسیاری از روندهاست. دیگر، بسیاری از وقایع، تابع و تالی سینما و داستان مایههای آن است. این خلیفهٔ خلف شعر در عصر نو، شتابناکترین پدیدهٔ تمدن و گاه حتی نماد شوکت یک ملت است. ازسویِ دیگر، ترجمه، میانبر دسترسی به تجدد است و مترجم، معتمد ملت که اینک در عصر گفتوگوی تمدنها، از منزلت ویژهای نیز برخوردار شده است. گرچه هنوز مظلوم است و پیشهاش تکریم ناشده. چه بسا مترجمانی که سوزانده یا در بند شدند.
این مقال، به مسائل ترجمهٔ فیلمنامه میپردازد. ترجمهٔ فیلم، برگردان گفتوگوها و توضیح نماها و هدایتگریهای فیلمبرداری و کارگردانی مندرج در فیلمنامه است. هیچ زبانی به دنگالی انگلیسی نیست و این پهنهفراخی و ازدسترستگی، ترجمه را دشوار و دشوارتر میسازد و ترجمهٔ فیلم را دشوارترین. نگارنده با تکیه بر تجربهٔ این ژانر ترجمه در یک دههٔ گذشته و تحلیل تطبیقی زیرنویسها و دوبلههای فیلمهای عرضهشده در جشنوارهها و تلویزیون، به شرح یکچند نکته در باب چندوچون ترجمههای سینمایی پرداخته است. در این سیاهه، به همسانیها و ناهمسانیهای بین دو زبان در سطح ساختار و واژگان و پراگماتیک، انتقال منفی و مثبت میانزبانی، افتراقات فرهنگی، برگردان پرکنندهها (فیلرها)، انتخاب لهجهٔ معیار، طول عبارات، انتخاب برابرنهاد، لحن، برگردان بصری، آشنایی مترجم با ترمینولوژی و تاریخچه و انواع سینمایی و زیباییشناسی، ویژگیهای مترجمِ فیلمنامه، ویژگیهای ترجمهٔ فیلم، برگردان عنوانِ فیلم، و غیره اشاره شده است.
دیدگاهتان را بنویسید