نقد و بررسی آثار ترجمه‌شدهٔ ادبی

نقد و بررسی آثار ترجمه‌شدهٔ ادبی، کاری ظریف، حساس و اثرگذار است که در فرهنگ ما، باوجود ترجمه‌های زیادی که از آثار ادبی بیگانه به فارسی صورت گرفته، هنوز جا نیفتاده و به‌ شیوه‌ای درست و به قاعده متداول نشده است. دربارهٔ کم‌وکیف نقد و نقدنویسی آثار ترجمه‌شده هم ظاهراً نه تحقیقی صورت گرفته و نه مطلب چندانی نوشته شده است، حال آنکه نقد آثار ترجمه‌شدهٔ ادبی، خود بخشی از خلاقیت‌های ادبی است که می‌تواند هم راهنمای مترجمان ما باشد و هم به جامعهٔ کتاب‌خوان ما آگاهی‌هایی بدهد. از آن گذشته، با نقد و راهنمایی‌های آگاهانه و بی‌غرضانه، بسیاری از آثار ارزندهٔ ادبیات جهانی، با ترجمه‌هایی پالوده و تقریباً بی‌نقص، به گنجینهٔ فرهنگ ما افزوده می‌شود و ادبیات ما را غنی‌تر می‌کند.

نقد ترجمهٔ آثار ادبی، کمابیش مشابه نقد آثار خلاقهٔ ادبی است. منشأ نقد آثار ادبی، رویارویی عاطفی و ذهنی منتقد با واژه‌های یک اثر است، منتقد به واژه‌هایی که بر صفحهٔ کاغذ نقش بسته به‌دقت توجه می‌کند. واژه در واقع جوهر زبان است و زبان‌ها، محصول فرهنگ‌اند یا شاید به‌عکس، فرهنگ محصول زبان است. گفته‌اند که واژه، نحوهٔ بیان و صور خیال عناصر اصلی ادبیات‌اند، نه ایده‌ها و عقیده‌ها. همان احترامی که برای یک انسان کتاب‌خوانده قائل می‌شوند، خود ستایشی درخور از ابیات است. منتقد آثار ترجمه‌شدهٔ ادبی هم، مثل منتقد آثار ادبی با واژه‌ها سروکار دارد. ترجمهٔ یک اثر ادبی با ترجمهٔ یک متن غیرادبی تفاوت‌های ظریفی دارد. مترجم آثار ادبی، به‌هنگام ترجمه، غالباً دستخوش حالت شورانگیزی می‌شود که آگاهانه نیست و بیشتر جنبهٔ روان‌شناختی دارد.


بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *