کتاب «کیمیا و خاک» با عنوان فرعی «مؤخره ای بر فلسفه ادبیات» نوشته رضا براهنی پر مغزی است که از جنبه های گوناگون به بررسی ادبیات معاصر ایران می پردازد:
در پشت جلد کتاب این توضیح در معرفی کتاب آمده است:

کیمیا و خاک، کتابی است در باب ماهیت و هویت اصلی ادبیات معاصر ایران. کتاب دریای متلاطمی از نظریه های ادبی رضا براهنی است. ادبیات چیست؟ فرهنگ ملی چگونه مقوله ای است؟ بنیانگذاران فرهنگ و ادب معاصر ایران – جمالزاده، نیما یوشیج، هدایت، آل احمد، فرخزاد- با چه تصوری به جهان خود می نگریستند. معاصر بودن چگونه مفهومی است؟ ادبیات پایدار چه مشخصاتی دارد؟ رابطه ادبیات با تاریخ و اجتماع در کجاست؟ دادبیت، ادبیات چگونه چیزی است؟ رابطه زمان با ادبیات چیست؟ اثر ادبی را چگونه باید خواند؟ ادبیات غرب از ادبیات شرق چه چیزهایی را گرفته، و حدود تأثیر ادبیات غرب بر ادبیات شرق چیست؟ ادبیات ملی چیست و ادبیات جهانی کدام است؟