کتاب «کیمیا و خاک» با عنوان فرعی «مؤخره‌ای بر فلسفهٔ ادبیات» نوشتهٔ رضا براهنی کتاب کم‌حجم ولی پُرمغزی است که از جنبه‌های گوناگون به بررسی ادبیات معاصر ایران می‌پردازد:
در پشت جلد کتاب این توضیح در معرفی کتاب آمده است:

«کیمیا و خاک، کتابی است در باب ماهیت و هویت اصلی ادبیات معاصر ایران. کتاب دریای متلاطمی از نظریه‌های ادبی رضا براهنی است. ادبیات چیست؟ فرهنگ ملی چگونه مقوله‌ای است؟ بنیان‌گذاران فرهنگ و ادب معاصر ایران – جمال‌زاده، نیما یوشیج، هدایت، آل احمد، فرخزاد- با چه تصوری به جهان خود می‌نگریستند. معاصر بودن چگونه مفهومی است؟ ادبیات پایدار چه مشخصاتی دارد؟ رابطهٔ ادبیات با تاریخ و اجتماع در کجاست؟ (ادبیّت)، ادبیات چگونه چیزی است؟ رابطهٔ زمان با ادبیات چیست؟ اثر ادبی را چگونه باید خواند؟ ادبیات غرب از ادبیات شرق چه چیزهایی را گرفته، و حدود تأثیر ادبیات غرب بر ادبیات شرق چیست؟ ادبیات ملی چیست و ادبیات جهانی کدام است؟»