دستجردی: آقای خزاعی‌فر، ضمن تبریک روز مترجم به شما، بفرمایید پیام این روز برای مترجمان ایران چیست؟

تقویم ایران مملو از روزهایی است که به نام مشاغل، شخصیت‌ها یا رویدادها ثبت شده‌اند. در این میان، برخی روزها مثل روز پزشک یا روز معلم بهانه‌ای برای تبریک‌ گفتن و قدردانی کردن از کسانی است که روز به نام آنها ثبت شده، اما همهٔ روزهای تقویم چنین کارکردی ندارند. روزهایی مثل «روز جهانی فلسفه»، «روز محیط‌زیست» یا «روز ترجمه» هشدار یا دعوتی‌اند برای تأمل و بازاندیشی. فلسفهٔ وجودی «روز ترجمه» نشان‌ دادن جایگاه خطیر ترجمه در حیات فکری و فرهنگی جامعه است. ترجمه پلی است که دانش بشری را از مرزهای ملی عبور می‌دهد، فرهنگ‌ها را به گفت‌وگو می‌نشاند و حتی حافظهٔ تاریخی ملت‌ها را از نابودی نجات می‌دهد. از این منظر، تبریک گفتن به مترجم در این روز تقلیل دادن موضوع است زیرا به جای اندیشیدن به اهمیت و چالش‌های ترجمه، آن را در حد آیینی تشریفاتی فرومی‌کاهد. «روز ترجمه» روزی برای «سپاس فردی» نیست؛ روزی برای «آگاهی جمعی» است. فرصتی است برای اینکه جامعه بپرسد: «ما چه اندازه به کیفیت ترجمه در کشور اهمیت می‌دهیم؟ چه تعداد از کتاب‌هایی که می‌خوانیم ترجمه‌های دقیق و وفادار به متن اصلی‌اند؟ آیا مترجمان ما در شرایط عادلانه و شرافتمندانه کار می‌کنند؟» «روز ترجمه» اگر درست فهمیده شود، باید بهانه‌ای برای گفت‌وگو باشد؛ گفت‌وگو دربارهٔ ضرورت تقویت آموزش ترجمه، حمایت نهادی از مترجمان، و توجه جدی به جایگاه فرهنگی آنان. در چنین نگاهی، «روز ترجمه» تبریک ندارد، بلکه تأمل دارد؛ فرصتی است برای بازاندیشی در سازوکار فعالیتی که هدفش پیوند دادن زبان‌ها و فرهنگ‌هاست. شاید علت اینکه در ایران برخی در این روز به مترجمان تبریک می‌گویند این است که «روز ترجمه» را «روز مترجم» نامیده‌اند، حال‌آنکه اصل نام‌گذاری بین‌المللی «روز ترجمه» است نه «روز مترجم».