به‌درستی که همه چیز در ایران، همواره قائم به شخص است. اگر نبود، در دورۀ سامانیان رویکردی جدّی به زبان و ادب فراموش‌شدۀ فارسی نمی‌شد و هویّت ایرانی از سوی امیران سامانی باز نمی‌گشت. حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی به خلق منظومۀ جاودانی شاهنامه دست نمی‌زد. در زمان شاه‌عبّاس صفوی، هنر کاشی‌کاری، معماری و نسّاجی ایران این اندازه پیشرفت نمی‌کرد و کارگاه سلطنتی به سرپرستی هنرمند توانای زری‌باف، غیاث‌الدّین نقشبند یزدی در اصفهان بنیان نمی‌شد. در زمان میرزا تقی‌خان امیرکبیر، آن نخست‌وزیر دانشمند، دارالفنون ساخته نمی‌شد.