بسیار خوانده ایم و شنیده ایم که اسم خاص را نباید ترجمه کرد. حتی شدیدتر از آن: أسم خاص غیر قابل ترجمه است! هدف از نگارش این مقاله بررسی جوانب این حکم کلی و یافتن قاعده ای دقیقتر در مورد آن است. آیا اسم خاص را هیچ وقت و بدون استثنا نباید ترجمه کرد؟
اسم خاص داریم تا اسم خاص. واقعیت این است که اسم خاص، با همه سادگی تعریفش، در معنا بسیار پیچیدگی دارد. اسامی خاص را در چندین و چند دسته می توان جای داد که هر کدام، در ترجمه، حکم متفاوتی پیدا میکند. در خاص بودن برخی از اسامی در زبان فارسی تردید نمی توان کرد، زیرا بیش از یک مدلول ندارند. عطارد، الله، فلسطین و مدیترانه از این دسته اند. بعضی اسمهای خاص تنها در مواردی خاص اند که بر مدلول خاصی دلالت میکنند. از این نوع اند ستاره و آدم. روشن است که اگر منظور از ستاره شخص خاصی نباشد، می شود یکی از میلیاردها ستاره آسمان و بنابراین دیگر اسم خاص نیست. همین طور آدم که تنها اگر منظور آدم ابوالبشر باشد اسم خاص است