بسیار خوانده‌ایم و شنیده‌ایم که اسم خاص را نباید ترجمه کرد. حتی شدیدتر از آن: اسم خاص غیرقابل ترجمه است! هدف از نگارش این مقاله بررسی جوانب این حکم کلی و یافتن قاعده‌ای دقیق‌تر در مورد آن است. آیا اسم خاص را هیچ‌وقت و بدون استثنا نباید ترجمه کرد؟
اسم خاص داریم تا اسم خاص. واقعیت این است که اسم خاص، با همهٔ سادگی تعریفش، در معنا بسیار پیچیدگی دارد. اسامی خاص را در چندین و چند دسته می‌توان جای داد که هرکدام، در ترجمه، حکم متفاوتی پیدا می‌کند. در خاص بودن برخی از اسامی در زبان فارسی تردید نمی‌توان کرد، زیرا بیش از یک مدلول ندارند. عطارد، الله، فلسطین و مدیترانه از این دسته‌اند. بعضی اسم‌های خاص تنها در مواردی خاص‌اند که بر مدلول خاصی دلالت می‌کنند. از این نوع‌اند ستاره و آدم. روشن است که اگر منظور از ستاره شخص خاصی نباشد، می‌شود یکی از میلیاردها ستارهٔ آسمان و بنابراین دیگر اسم خاص نیست. همین‌طور آدم که تنها اگر منظور آدم ابوالبشر باشد اسم خاص است.