نهضت ترجمه آثار غربی که از اوایل دوران قاجار آغاز شد، گذشته از کتابهای تاریخ و جغرافیا به آثار ادبی ( رمان و نمایشنامه ) نیز توجه داشت . بسیاری از این ترجمه ها، به صورت چاپی یا به صورت دستنویس، هنوز در دست است و برخی نیز در روزگار ما تجدید چاپ شده است؛ از آن جمله سه تفنگدار نوشته آلکساندر دوما به ترجمه محمد طاهر میرزا، شاهزاده قاجار است. از دیگر مترجمان این دوره، میرزا ابوالقاسم خان قراگوزلو است که برخی از آثار شکسپیر از جمله اتللو را ترجمه کرده. این ترجمه نیز چند سال پیش تجدید چاپ شد.

حسینقلی میرزا سالور، عمادالسلطنه، (۱۲۸۵ ق ۱۳۱۱ ش) نیز یکی از مترجمان پرکار و هنرور این دوره است. جدا از بعضی تألیفات، ترجمه رمانی از آلکساندر دوما و نمایشنامه هایی از مولیر، شکسپیر و اشیل از او برجا مانده است. نمایشنامه به تربیت آوردن دختر تندخو نخستین بار در ۱۳۱۸ ق منتشر شده است. چاپ دوم این ترجمه به کوشش محمد علی صوتی در سال ۱۳۶۴ منتشر شد.