مقدمه

تاریخ معاصر ایران عرصهٔ ورود نام­‌های مختلفی در حوزه­‌های مختلف ادبی، هنری، فلسفی، سیاسی و غیره است که گاه با خود گفتمان­‌هایی دوران‌ساز به همراه آورده‌اند. مارکس، فروید، سارتر، فوکو و دریدا را باید ازجمله نام‌­بردارترین این مهمانان گفتمان‌ساز در نیم‌­قرن اخیر دانست. دربارهٔ تأثیر این اندیشمندان گفتمان­‌ساز بر ادب و فلسفه و تفکر معاصر در ایران  سخن بسیار رفته و پژوهش‌­های بسیاری صورت گرفته است. اما آنچه که در غالب این پژوهش‌­ها مورد غفلت قرار گرفته مجرای ورود این گفتمان­‌ها یعنی ترجمه، انواع بازنویسی، و نیز شیوهٔ دریافت و بازنمایی آن‌هاست، به‌طوری‌ که در غالب این پژوهش­‌ها پیش‌­فرض اصلی این بوده است که یک نویسنده، گفتمان، یا مکتب خاص بدون هیچ­‌گونه دگرگونی و تغییر و تبدیل و مقاومتی منتقل شده و تأثیراتی ایجاد کرده که بررسی این تأثیرات هدف پژوهش‌­های آن‌هاست. این سخن بدین معنا نیست که مطالعاتی که به دریافت و بازنمایی یک نویسنده یا مکتب خاص می‌پردازند، لزوماً از مطالعاتی که به بررسی تأثیر یک نویسنده یا مکتب خاص می‌پردازند، بهترند. اما مطالعهٔ دریافت به‌دلایلی پیش­‌نیاز مطالعهٔ تأثیر است. یعنی اینکه ابتدا باید بدانیم یک مکتب و نویسندهٔ خاص را چگونه دریافت کرده­‌ایم تا بتوانیم به مطالعهٔ تأثیر با واسطهٔ آن بپردازیم.