موازیکاری در ترجمه، چالشها و راهکارها از زبان مترجمان
- منتشر شده در 7 جولای 2018 |
یکی از پدیدههایی که در عرصه نشر ایران وجود دارد و شاید در کمتر کشوری در جهان با آن روبهرو میشویم پدیده موازیکاری است. ترجمههای موازی، غیر از ترجمههای مجدّد است. ترجمه مجدّد که معمولاً با فاصله زمانی زیاد نسبت به ترجمه اول صورت میگیرد، بخصوص در حوزه ادبیات و مشخصاً در حوزه آثار کلاسیک ادبی، امری پذیرفتنی است و به دلایل متعدد در همهجا اتفاق میافتد. اما موازیکاری در ترجمه یعنی ترجمه کموبیش همزمان یک اثر به قلم چند مترجم و انتشار همزمان آن به دست چند ناشر، با کمی بدبینی یا بهتر است بگوییم واقعبینی، نوعی دزدی در کار ترجمه است. محمد جوادی مترجم رمان اتاق اثر اِما داناهیو و رمان گذرگاه اثر جاستین کرونین، در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ ضمن اشاره به دو ترجمه همزمان دیگر از رمان اتاق و یک ترجمه همزمان دیگر از گذرگاه، ترجمههای متعدد از یک اثر را نادرست دانسته و گفته است: «مهمترین مشکل ترجمههای همزمان، اضطراب مترجم برای سرعتدادن به ترجمه و پایینآمدنِ کیفیت ترجمه است». جوادی «انتشار ترجمههای ضعیف، هدردادن وقت و سرمایه ناشران و سردرگمی خوانندگان» را بهعنوان برخی از آسیبهای موازیکاری در ترجمه برشمرده و پیشنهاد داده است: «وزارت ارشاد میتواند نهادی در این وزارتخانه تأسیس کند تا با ایجاد بانک اطلاعاتی و ثبت کتاب از طریق ناشر، مترجمان بتوانند از کتابهای درحالترجمه مطلع شوند…. درصورت اجراییشدن کپیرایت در ایران این مشکل بهخودیخود برطرف میشود و ناشری که حق انتشار کتاب را بخرد بهصورت قانونی میتواند آن را منتشر کند». ایبنا چندماه پس از گفتوگو با محمد جوادی، در آذرماه سال۱۳۹۲، از دو ترجمه متفاوت و موازی از آینده قدرت خبر میدهد و مینویسد: «کتاب آینده قدرت اثر جوزف نای با ترجمه رضا قربانی و جواد شیرمحمدی از سوی انتشارات دانشگاه ستاد فرماندهی و ستاد آجا و همزمان از سوی نشر نی بهکوشش احمد عزیزی وارد بازار کتاب شده است».
دیدگاهتان را بنویسید