بحثِ داغ این روزهای حوزه ترجمه، بحث کپی‌رایت است. ققنوس همیشه یکی از مدعیان در این زمینه بوده. اولاً چرا سراغ چنین کاری رفتید که عملاً نیازی به آن احساس نمی‌شود. ثانیاً در این راه چه مشکلاتی پیش پایتان بوده؟

– در حال انتشار کتابی بودیم از مارگارت اتوود به نام عروس فریبکار. مترجم مقیم کانادا بود. ایشان پیشنهاد دادند که برای انتشار این کار از ناشر و نویسنده اجازه بگیریم، ما هم پذیرفتیم. تا پیش از آن فکر نمی‌کردیم این کار شدنی باشد. مترجم با ناشر صحبت کرد و ما نیز بلافاصله با ایجنت اتوود تماس گرفتیم و امتیاز کتاب را خریداری کردیم. پس از آن اوایل دهه ۸۰ بود که نشر ققنوس میمهان افتخاری نمایشگاه فرانکفورت شد. از آنجا که دانستن زبان انگلیسی جهت شرکت در کلاس‌های آموزشی برای مدیران غرفه الزامی بود، دعوت را پس گرفتند. اما کمی بعد، مسئولان برگزاری فقط و فقط به این دلیل که ققنوس علیرغم پایبند نبودنِ ایران به قانون کپی‌رایت، به حقوق نویسندگان احترام می‌گذارد، دوباره ما را دعوت کردند، تمامی هزینه‌ها را متحمل شدند، غرفه رایگان در اختیارمان گذاشتند و عملاً میزبان ما بودند. از آن به بعد تا جایی که توانستیم امتیاز اثر را از ناشر یا نویسنده خریداری کرده‌ایم. البته مشکلات کم هم نبوده. نمونه‌اش انتشارات پنگوئن یا راتلج است که به دلیل مقدار کم فروش کتاب در ایران و در نتیجه مبلغ کمی که عایدشان می‌شد، کلاً از این رابطه سر باز زدند؛ برخی ناشران آمریکایی و انگلیسی دیگر نیز به خاطر مسائل مربوط به تحریم و منع‌شدن از بستن قرارداد با ایران، معمولاً جواب ایمیل‌ها را هم نمی‌دهند. همانطور که مثلاً خرید از سایت آمازون عملاً در ایران امکان‌پذیر نیست… از مشکلات دیگر که شاید در وحله اول به چشم نیاید اما در عمل واقعاً طرف ایرانی را به دردسر می‌اندازد، واریز وجه به حساب ناشران خارجی‌ست که معمولاً باید از طریق دوستان و آشنایان در خارج از کشور انجام شود. مشکل بعدی توجیه ناشران خارجی‌ست در خصوص قیمتِ پیشنهادی‌شان. بعضی کنار می‌آیند و بعضی دیگر جواب نمی‌دهند. به عنوان مثال، چندی پیش ناشری برای کتابی با حجم تقریبی شصت صفحه در تیراژ محدود، پانصد یورو در هر چاپ درخواست کرد. وقتی ماجرا را برایشان توضیح دادیم، دیگر خبری ازشان نشد. ناشر فرانسوی دیگری که تنها چند کتاب پرفروش دارد، پس از توضیح شرایط، ایمیل‌ها را برای نویسنده فرستاد و بعد هم طبق معمول جوابی نیامد. مشکل اساسی دیگر نیز پایبند نبودن دیگر همکاران به رعایت این اخلاق حرفه‌ایست. ققنوس سعی می‌کند تا آنجا که امکان دارد، انتشار اثری را که پیش از این توسط ناشر دیگری کار شده، در دستور کار خود قرار ندهد. چه رسد به اینکه متوجه شویم ناشر همکار کپی‌رایت اثر را هم گرفته است. کاش حالا که به هر دلیلی اجرای کپی‌رایت در کشورمان به نتیجه نمی‌رسد، ما ناشران به این اخلاق حرفه‌ای پایبند باشیم.